Yi-thai-li
Yi-thai-li (意大利), fe̍t-chá ham cho Ngi-thai-li (義大利), he yit-chak Êu-chû koet-kâ, chú-yeu yù vi-yî nàm êu ke Yi-thai-li pan-tó khi̍p lióng-ke vi-yî Thi-chûng-hói chûng ke tó-yí Sicilia lâu Sardegna só chû-sṳ̀n, Koet-chi thoi-ma vì IT. Yi-thai-li pet-fông ke Alpes sân thi-khî lâu Fap-koet, Sui-sṳ, O-thi-li yî-khi̍p Slovenia chiap-yòng, khì liâng-thú pâu vì chho̍k lióng-ke mì hîn koet-kâ: San Marino lâu Vatican, yì chhai Shuì-sṳ yúng-yû chho-lo̍k yî Lugano-fù fù-pán ke Campione d'Italia liá-ke kin-ngoi liâng-thú. Chhiòn-koet hàng-chṳn va̍k-fûn 20 ke Thai-khî (khì-chûng 5 ke vì Chhṳ-chhṳ-khî), 110 ke sén lâu 8,100 ke sàng-sṳ. Sú-tû vì Lò-mâ, Yi-thai-li Vòng-koet chhai 1870-ngièn chiông sú-tû sat tsì chhai chhṳ́, yì Torino (1861-ngièn －1865-ngièn) khi̍p Firenze (1865-ngièn －1870-ngièn) ya chên he Yi-thai-li Vòng-koet ke sú-tû. Kîn-kí 2009-ngièn thúng-kie, Yi-thai-li ngìn-khiéu thai-yok vì 6,020 van, liâng-thú mien-chit yok vì 301,338 phìn-fông kûng-lî, ngìn-khiéu Me̍t-thu yok mî phìn-fông kûng-lî 200 ngìn, su̍k-yî Vûn-tai hì-hèu. Yi-thai-li he Êu-chû-ngìn khiéu thi 5 tô ke koet-kâ, ngìn-khiéu chhai sṳ-kie sông phài-miàng thi 23 vi. Yi-thai-li yîn khì yúng-yû mî li ke chhṳ-yèn fûng kông fò vì sú chung-tô ke ngìn-lui vùn-fa vì-sán yì pûn chhṳ̂n-vì mî li ke koet-thu (Belpaese).
Yi-thai-li Khiung-fò-koet Repubblica Italiana | |
|---|---|
 koet-khì
 koet-fî
| |
|
Koet-kô: Il Canto degli Italiani "Yi-thai-li-ngìn ke kô" | |
 | |
| Sú-tû lâu chui-thai sàng-sṳ | Lò-mâ |
| Kôn-fông ngî-ngièn | Yi-thai-li-ngî |
| Chṳn-fú | tân-yit-chṳ, ngi-fi-chṳ, khiung-fò-koet |
• chúng-thúng | Sergio Mattarella |
• chúng-lî | Mario Draghi |
• Chhâm-ngi-yen ngi-chóng | Elisabetta Casellati |
• Chung-ngi-yen ngi-chóng | Roberto Fico |
| Li̍p-fap kî-koân | Ngi-fi |
| Chhâm-ngi-yen | |
| Chung-ngi-yen | |
| Mien-chit | |
• Chúng-khiung | 301,340 km2 (116,350 sq mi) (thi 71 miàng) |
• súi-vet (%) | 1.24 |
| Ngìn-khiéu | |
• 2020-ngièn kû-kie |
 60,317,116 (thi 23 miàng) |
• 2011-ngièn phú-chhà |
 59,433,744 |
• Me̍t-thu | 201.3/km2 (521.4/sq mi) (thi 74 miàng) |
| GDP (PPP) | 2021-ngièn kû-kie |
• Chúng-khiung |
 $2.610 van-yi (thi 13 miàng) |
• Phìn-kiûn |
$43,376 (thi 29 miàng) |
| GDP (miàng-ngi) | 2021-ngièn kû-kie |
• Chúng-khiung |
$2.106 van-yi (thi 8 miàng) |
• Phìn-kiûn |
$34,997 (thi 25 miàng) |
| Gini (2019-ngièn) |
 32.8chûng |
| HDI (2019-ngièn) |
0.892 tông kô · thi 29 miàng |
| Chhièn | Euro (€) (EUR) |
| Sṳ̀-khî | UTC+1 (CET) |
• Ha-lin-sṳ̀ (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Sṳ̀-kiên kiet-sṳt |
dd/mm/yyyy yyyy-mm-dd (AD) |
| Khôi-chhâ fông-hiong | yu |
| Thien-fa khî-ho | +39 |
| ISO 3166 thoi-ho | IT |
| Táng-kip Mióng-vet | .it |
Hien-kîm ke Yi-thai-li khî-vet he yî-chhièn Êu-chû mìn-chhu̍k khi̍p vùn-fa ke yèu làm, chên yín yuk chhut Lò-mâ vùn-fa khi̍p Etrusca vùn-mìn, yì Yi-thai-li ke sú-tû Lò-mâ, kí ke Sṳ-ki yî-lòi tû-he Sî-fông sṳ-kie ke chṳn-chhṳ chûng-sîm, ya chên-kîn he Lò-mâ Ti-koet ke sú-tû. Tông Lò-mâ Ti-koet yun-lo̍k heu, Yi-thai-li chô su liáu tô-chhṳ ngoi chhu̍k ngi̍p-chhîm, pâu-koat Lombard-ngìn khi̍p Ostrogoth-ngìn tén German mìn-chhu̍k, chṳ̂-heu hàn-yû Norman-ngìn tén. Chhai kí ke Sṳ-ki heu, Yi-thai-li chón yì sṳ̀n-vì vùn-ngi fu̍k-hîn ke Fat-ngièn-thi