"白話字" siû-thin kiên ke chhâ-phe̍t

刪去的內容 新增的內容
Anson2812kâu-liù | Kung-hien
無編輯摘要
Anson2812kâu-liù | Kung-hien
無編輯摘要
Thi 6 hàng:
== 現狀 ==
== 音標系統 ==
===字母===
白話字使用17隻基本[[拉丁字母]](A, C, E, F, H, I, K, L, M, N, O, P, S, T, U, V, Y)、一隻變體字母(Ṳ)、五隻二合字母(Ch, Kh, Ng, Ph, Th)、一隻三合字母(Chh),另外還使用四(或五)種附加符號來標示聲調。
{| class=wikitable style="font-size: 1.25em;"
|-align=center
!大寫[[字母]]
|A||Ch||Chh||E||F||H||I||K||Kh||L||M||N||Ng||O||P||Ph||S||T||Th||U||Ṳ||V||Y
|-align=center
!小寫[[字母]]
|a||ch||chh||e||f||h||i||k||kh||l||m||n||ng||o||p||ph||s||t||th||u||ṳ||v||y
|}
* 其餘十隻基本[[拉丁字母]](B, D, G, J, Q, R, W, X, Z)单净在書寫[[外來語]]時使用。
* 部分腔調肚Ch, Chh, S 後接 i 時會形成[[顎音化|顎化音]],故所有時會將Chi, Chhi, Si看做合成字母。
 
===子音===
{| class=wikitable style="text-align:center;"
!rowspan=2 colspan=2| !!colspan=2|[[雙唇音]]!!colspan=2|[[唇齒音]]||colspan=2|[[齒齦音]]
![[齦後音]]||[[齦顎音]]||[[硬顎音]]||colspan=2|[[軟顎音]]||[[聲門音]]
|-
![[清濁音|清音]]!![[清濁音|濁音]]!![[清濁音|清音]]!![[清濁音|濁音]]!![[清濁音|清音]]!![[清濁音|濁音]]!![[清濁音|清音]]!![[清濁音|清音]]
![[清濁音|濁音]]!![[清濁音|清音]]!![[清濁音|濁音]]!![[清濁音|清音]]
|-
!colspan=2|[[鼻音]]
| ||[[雙唇鼻音|<big>'''m'''</big> [m]]]|| || || ||[[齒齦鼻音|<big>'''n'''</big> [n]]]|| ||
|[[硬顎鼻音|<big>'''ngi'''</big> [ɲ]]]|| ||[[軟顎鼻音|<big>'''ng'''</big> [ŋ]]]||
|-
!rowspan=2|[[塞音]]||[[送氣|不送氣]]
|[[清雙唇塞音|<big>'''p'''</big> [p]]]|| || || ||[[清齒齦塞音|<big>'''t'''</big> [t]]]|| || || || ||[[清軟顎塞音|<big>'''k'''</big> [k]]]|| ||
|-
![[送氣]]
|[[清雙唇塞音|<big>'''ph'''</big> [pʰ]]]|| || || ||[[清齒齦塞音|<big>'''th'''</big> [tʰ]]]|| || || ||
|[[清軟顎塞音|<big>'''kh'''</big> [kʰ]]]|| ||
|-
!rowspan=2|[[塞擦音]]!![[送氣|不送氣]]
| || || || ||[[清齒齦塞擦音|<big>'''ch'''</big> [ʦ]]]||
|[[清齦後塞擦音|<big>'''ch'''</big> [ʧ]]]||[[清齦顎塞擦音|<big>'''chi'''</big> [ʨ]]]|| || || ||
|-
![[送氣]]
| || || || ||[[清齒齦塞擦音|<big>'''chh'''</big> [ʦʰ]]]||
|[[清齦後塞擦音|<big>'''chh'''</big> [ʧʰ]]]||[[清齦顎塞擦音|<big>'''chhi'''</big> [ʨʰ]]]|| || || ||
|-
!colspan=2|[[擦音]]
| || ||[[清唇齒擦音|<big>'''f'''</big> [f]]]||[[濁唇齒擦音|<big>'''v'''</big> [v]]]||[[清齒齦擦音|<big>'''s'''</big> [s]]]||
|[[清齦後擦音|<big>'''s'''</big> [ʃ]]]||[[清齦顎擦音|<big>'''si'''</big> [ɕ]]]|| || || ||[[清喉擦音|<big>'''h'''</big> [h]]]
|-
!colspan=2|[[近音]]
| || || || || || || || ||[[硬顎近音|<big>'''y'''</big> [j]]]|| || ||
|-
!colspan=2|[[邊音]]
| || || || || ||[[齒齦邊音|<big>'''l'''</big> [l]]]|| || || || ||
|}
 
{|class=wikitable border=1
!白話字!![[臺湾方音符號]]!![[國際音標]]!!範例
|-align=center
|p||ㄅ||p||pak-kûng 伯公
|-align=center
|ph||ㄆ||pʰ||pha̍k-fa 白話
|-align=center
|m||ㄇ||m||mí-kuet 美國
|-align=center
|f||ㄈ||f||fî-kî 飛機
|-align=center
|v||ㄪ||v/ʋ||vùn-si 文字
|-align=center
|t||ㄉ||t||tú-sṳ́ 肚笥
|-align=center
|th||ㄊ||tʰ||thai-ngìn 大人
|-align=center
|n||ㄋ||n||nài-sâ 泥沙
|-align=center
|l||ㄌ||l||lî-mà 鯉嬤
|-align=center
|ch||ㄗ/ㄐ/ㄓ||ʦ/ʨ/ʧ||khiung-ha 共下
|-align=center
|chh||ㄘ/ㄑ/ㄔ||ʦʰ/ʨʰ/ʧʰ||chhâ-é 車-é
|-align=center
|s||ㄙ/ㄒ/ㄕ||s/ɕ/ʃ||se-ngìn 細人
|-align=center
|k||ㄍ||k||kâ-yèn 家園
|-align=center
|kh||ㄎ||kʰ||khiung-ha 共下
|-align=center
|ng||ㄫ||ŋ||ngiù-ngiuk 牛肉
|-align=center
|h||ㄏ||h||heu-sâng 後生
|-align=center
|y||ㄧ||j||yá-têu 迓兜
|-align=center
| -p||ㆴ||p̚||入聲韻尾
|-align=center
| -t||ㆵ||t̚||入聲韻尾
|-align=center
| -k||ㆶ||k̚||入聲韻尾
|}
 
===母音===
{|class=wikitable
! !![[前元音]]!![[央元音]]!!colspan=2|[[後元音]]
|-align=center
![[閉元音]]
|[[閉前不圓唇元音|<big>'''i'''</big> [i]]]<br>ㄧ||[[閉央不圓唇元音|<big>'''ṳ'''</big> [ɨ]]]<br>ㆨ
|colspan=2|[[閉後圓唇元音|<big>'''u'''</big> [u]]]<br>ㄨ
|-align=center
![[中元音]]
|[[半開前不圓唇元音|<big>'''e'''</big> [ɛ]]]<br>ㄝ|| ||[[半閉後不圓唇元音|<big>'''er'''</big> [ɤ]/[ə]]]<br>ㄜ
|[[半閉後圓唇元音|<big>'''o'''</big> [o]]]<br>ㄛ
|-align=center
![[開元音]]
|[[開前不圓唇元音|<big>'''a'''</big> [a]]]<br>ㄚ|| ||colspan=2|
|}
 
===聲調===
{|class=wikitable border=1
|-
!align=center|白話字
!align=center|傳統調名
!align=center|調值(四縣腔)
!align=center|調值(海陸腔)
!align=center|範例
|-
|align=center|â
|align=center|陰平
|align=center|24
|align=center|42
|align=center|fôn 歡
|-
|align=center|á
|align=center|陰上
|align=center|41
|align=center|14
|align=center|hí 喜
|-
|align=center|a
|align=center|陰去
|align=center|44
|align=center|33
|align=center|mien 面
|-
|align=center|ap
|align=center|陰入
|align=center|2
|align=center|4
|align=center|chuk 粥
|-
|align=center|à
|align=center|陽平
|align=center|11
|align=center|44
|align=center|thèu 頭
|-
|align=center|á
|align=center|陽上 (歸陰上)
|align=center|41
|align=center|14
|align=center|hí 喜
|-
|align=center|(å)
|align=center|陽去
|align=center|--
|align=center|11
|align=center|
|-
|align=center|a̍k
|align=center|陽入
|align=center|4
|align=center|2
|align=center|sṳ̍t 食
|-
|}
== 使用規則 ==
[[Category:文化]]